Γιορτάζει η Παναγία - Γιορτάζει η Ελλάδα

Οι μεγάλες γιορτές στην Ελλάδα ήταν ανέκαθεν μια καλή ευκαιρία για συγκεντρώσεις, πανηγύρια και γνήσιο παραδοσιακό γλέντι με άφθονη μουσική, χορό και τοπικά εδέσματα...
Οι πόλεις και τα χωριά «φορούν» τα καλά τους, ασβεστώνουν δρόμους και καλντερίμια και ανοίγουν τις πόρτες τους σε επισκέπτες, ντόπιους και τουρίστες, που μοιράζονται και απολαμβάνουν την ελληνική φιλοξενία.
Η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή του καλοκαιριού δεν είναι άλλη από την Κοίμηση της Θεοτόκου, που γιορτάζεται στις αφιερωμένες στο όνομα Της εκκλησίες σε όλη τη χώρα. Μεγάλες εκκλησίες και ξωκλήσια σε κάθε γωνιά της Ελλάδας στολίζονται, οι θαυματουργές εικόνες γεμίζουν λουλούδια και οι πιστοί σπεύδουν να προσκυνήσουν τη χάρη της Παναγίας.

Κάθε λογής εκδηλώσεις και πανηγύρια διοργανώνονται από τις τοπικές κοινωνίες και τους πολιτιστικούς συλλόγους κάθε περιοχής και ο θρησκευτικός χαρακτήρας συνδέεται άρρηκτα με τη διασκέδαση, με τη συμμετοχή όλων.

Χιλιάδες είναι οι πιστοί, που συμμετέχουν κάθε χρόνο στον εορτασμό της Παναγίας στη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα. Συγκεντρώσαμε μερικά από τα λιγότερο γνωστά πανηγύρια και σας τα παρουσιάζουμε.

Τα πανηγύρια του Αιγαίου
Εκτός από τη διάσημη Παναγία της Τήνου, που η εικόνα της βρέθηκε το 1823 και το μεγαλόπρεπο μοναστήρι της προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, υπάρχουν και πολλές ακόμα εκκλησίες στα όμορφα νησιά μας, που αξίζει να τις γνωρίσουμε.

Η Παναγιά η Καστριανή στη Τζιά δεσπόζει σε έναν απότομο βράχο πάνω από το Αιγαίο, 12,5 χιλιόμετρα βορειανατολικά της Χώρας. Στο παραδοσιακό πανηγύρι που γίνεται προς τιμήν της όλο το νησί γιορτάζει με ζωντανή νησιώτικη μουσική, ενώ οι νοικοκυρές σερβίρουν το παραδοσιακό πατατάτο, με τη συνοδεία άφθονου κρασιού.

Στην Αμοργό, κοντά στο χωριό Λαγκάδα, βρίσκεται η ιστορική εκκλησία της Παναγίας της Πανοχωριανής. Οι πιστοί ανεβαίνουν εκεί με γαϊδουράκια και απολαμβάνουν ντόπιες λιχουδιές, όπως κοκκινιστό με πατάτες (πατατάτο) και σούπα από ντόπια κρέατα (ξιδάτο), μαγειρεμένα από τις νοικοκυρές του νησιού με κρέας που προσφέρουν κάθε χρόνο οι βοσκοί της περιοχής. Μετά τη λειτουργία το γλέντι μεταφέρεται στα γύρω χωριά, τη Λαγκάδα, τα Θολάρια και τον Ποταμό, όπου η μουσική και ο χορός κρατούν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες.

Πεντανόστιμοι μεζέδες συνοδεύουν και το γλέντι στην Παναγιά της Κάσου, που βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό και κάθε Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι. Εκεί θα δοκιμάσετε κασιώτικα ντολμαδάκια με πιλάφι και θα χορέψετε υπό τους ήχους της λύρας και του λαούτου.

Στην Αγιάσο της Λέσβου διοργανώνεται ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια για την Παναγία. Οι προετοιμασίες ξεκινούν από τις αρχές Αυγούστου και οι εορταστικές εκδηλώσεις κορυφώνονται παραμονή και ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου. Οι πιστοί, ξεκινώντας από την πρωτεύουσα, διανύουν με τα πόδια μια διαδρομή 25 χιλιομέτρων, μέχρι το μοναστήρι και περνούν το βράδυ τους εκεί. Η Θεία Λειτουργία τελείται σε κλίμα κατάνυξης στο Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, με τη θαυματουργή εικόνα «Αγία Σιών». Η παράδοση λέει ότι η εικόνα μεταφέρθηκε στο νησί από τον ιερέα Αγάθωνα τον Εφέσιο, τον 9ο αιώνα, ο οποίος την έφερε στην Αγιάσο από την Ιερουσαλήμ. Το πανηγύρι διαρκεί πολλές ημέρες.

Τρεις ολόκληρες ημέρες διαρκεί το πανηγύρι της Παναγιάς στη Σέριφο. Σύμφωνα με το έθιμο, το πρώτο ζευγάρι που θα χορέψει γύρω από την ελιά της εκκλησίας, θα παντρευτεί μέσα στον ίδιο χρόνο. Σήμερα έχει σχεδόν καταργηθεί, αλλά το γλέντι με τα παραδοσιακά τραγούδια διατηρείται με την ίδια ένταση όλα αυτά τα χρόνια.
Σε ένα από τα πιο γραφικά και συνάμα απομονωμένα νησιά του Αιγαίου, τη Νίσυρο, τα έθιμα, όπως το Νιάμερο της Παναγίας τηρούνται εδώ και πάνω από 100 χρόνια. Η Παναγιά η Σπηλιανή γιορτάζεται για εννέα μέρες, με τις Εννιαμερίτισσες γυναίκες μένουν στο μοναστήρι όλο αυτό το διάστημα. Την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου φτιάχνουν τα κόλλυβα της Παναγίας και αμέσως μετά τη λειτουργία οι ιερείς μεταφέρουν την εικόνα στο χωριό. Το γλέντι ξεκινά με τραγούδια, το χορό της «κούπας» και άφθονο κρασί.

Στην εκκλησία της Κοιμήσεως, στη Φολέγανδρο, θα καθίσετε στο ένα και μοναδικό τραπέζι, που στήνεται για ντόπιους και επισκέπτες και θα γιορτάσετε όλοι μαζί την εκκλησία-έμβλημα του νησιού.

Στις Ράχες της Ικαρίας θα δοκιμάσετε ντόπιο αρνί, ζωμό και ψητά και θα μάθετε τα βήματα του αυθεντικού Ικαριώτικου, ενώ στην Ίο θα χορέψετε στο πανηγύρι της Παναγιάς της Γκρεμιώτισσας.
Στο μοναστήρι της Παναγίας «Τόσο Νερό» στη Σίφνο γίνεται κάθε χρόνο μεγάλο πανηγύρι. Παράλληλα, στην Άνδρο, στην Παναγιά τη Θαλασσινή, που βρίσκεται σε έναν βράχο μέσα στη θάλασσα, τα βιολιά δεν σταματούν να παίζουν παρά μόνο όταν ο ήλιος ανατείλει και οι ντόπιοι κερνούν «φρουτάλια», την παραδοσιακή ομελέτα και σουμάδα.

Τέλος, στην Κύθνο, στο Μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους στη Χώρα καταφθάνουν περπατώντας οι πιστοί από όλο το νησί. Στο πανηγύρι προσφέρονται ντομάτες γεμιστές και κρέας ψητό και το γλέντι κρατά για ώρες. Την ίδια μέρα γιορτάζει και η προστάτιδα του νησιού, η Παναγιά η Κανάλα, προς τιμήν της οποίας διοργανώνονται λαμπρές εορταστικές εκδηλώσεις.

Δεκαπενταύγουστος στην Πελοπόννησο
Το μεγαλύτερο και λαμπρότερο πανηγύρι για τον εορτασμό της Παναγίας στην Πελοπόννησο, είναι αναμφισβήτητα αυτό της Τεγέας, στην Αρκαδία. Οι εορτασμοί γύρω από το ναό της Επισκοπής διαρκούν από τις 13 έως και τις 20 Αυγούστου και περιλαμβάνουν Παμπελοποννησιακούς διαγωνισμούς λαϊκών χωρών και τραγουδιών, αγώνες στίβου και πληθώρα πολιτιστικών εκδηλώσεων, που προσελκύουν κάθε χρόνο πλήθος επισκεπτών.

Στη Σαμαρίνα, στη Βλάστη και στη Σιάτιστα
Το δικό του, ιδιαίτερο χρώμα έχει το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου στα χωριά της Μακεδονίας. Στη Σαμαρίνα, σε υψόμετρο 1.650 μέτρων, γίνεται μεγάλο πανηγύρι με την ενεργή συμμετοχή των νέων της περιοχής, οι οποίοι χορεύουν τον παραδοσιακό χορό τσιάτσιο στο προαύλιο της εκκλησίας της Μεγάλης Παναγιάς, υπό τους ήχους του κλαρίνου.
Στα Σιάτιστα αναβιώνει κάθε χρόνο το έθιμο των καβαλάρηδων, σύμφωνα με το οποίο μεγάλες παρέες με στολισμένα άλογα κατευθύνονται στο μοναστήρι του Μικροκάστρου, προσκυνούν την εικόνα και επιστρέφουν στο χωριό για γλέντι και χορό ως το πρωί.
Εντυπωσιακό είναι και το πανηγύρι που γίνεται σε ένα όμορφο ορεινό χωριό στην Κοζάνη, τη Βλάστη. Η γιορτή διαρκεί τρεις ημέρες και οι πιστοί τιμούν την παράδοση χορεύοντας τον παραδοσιακό χορό «τρανό».

Ήπειρος
Στο χωριό Καλαρρύτες, γνωστό και ως «Αετοφωλιά» της Ηπείρου, αφού είναι χτισμένο στα 1.200 μέτρα υψόμετρο, γιορτάζουν την Παναγία στις 15 Αυγούστου με μεγάλη λαμπρότητα. Μετά το τέλος της λειτουργίας ακολουθεί αρτοκλασία με σιτάρι, η λεγόμενη «απλάδα» και στη συνέχεια οι πιστοί χορεύουν τον παραδοσιακό χορό, χωρισμένοι σε ζώνες, που η πρώτη περιλαμβάνει μόνο άνδρες και οι επόμενες τρεις γυναίκες. Χορεύουν ως επί το πλείστον ηπειρώτικο τσάμικο. Το απόγευμα, την ώρα του χορού, γίνεται η περιφορά της εικόνας της Παναγίας.